Οι Έφηβοι Ξυπνούν Αργά: Γιατί Πρέπει να το Αποδεχτούμε

Οι έφηβοι ξυπνούν αργά. Αυτό το ξέρουν όλοι. Εκείνο που δεν ξέρουν είναι ότι η επιστήμη το δικαιολογεί απόλυτα και είναι ώρα να σταματήσουμε να τους πιέζουμε, τουλάχιστον όσον αφορά τον ύπνο.

Τα Σαββατοκύριακα, τις αργίες και τις περιόδους των διακοπών, οι έφηβοι μπορεί να εκνευρίζουν τους υπόλοιπους στο σπίτι με τις συνήθειες του ύπνου τους. Δίνουν μάχες για να κοιμούνται αργά και δεν σηκώνονται εύκολα από το κρεβάτι, ενώ τις καθημερινές που έχουν σχολείο το ξυπνητήρι είναι ο χειρότερος εφιάλτης τους. Συχνά, γίνονται έντονες διαφωνίες, με τους γονείς να τους αποκαλούν τεμπέληδες –και να το πιστεύουν κιόλας– και τα παιδιά να αισθάνονται μια απίστευτη καταπίεση, η οποία δικαιολογημένα φέρνει τριβές στην ήδη ευαίσθητη επικοινωνία μεταξύ τους. Αυτό που πρέπει να ξέρουμε είναι ότι οι έφηβοι δεν είναι τεμπέληδες, δεν αδιαφορούν για τα πάντα και δεν θα γίνουν ρεμάλια, όπως ίσως φοβάστε. Οι έφηβοι περνούν μια φάση, κατά την οποία από τη φύση τους είναι προγραμματισμένοι να ξυπνούν πιο αργά. Και εφόσον η επιστήμη τους δικαιολογεί, πρέπει να το κάνουμε κι εμείς. Ας δούμε πιο αναλυτικά τι συμβαίνει.

Ο Χρονότυπος των Εφήβων

Η εξήγηση έχει να κάνει με τον χρονότυπο, ένα έμφυτο «πρόγραμμα» ύπνου που έχει το ανθρώπινο σώμα και καθορίζει πότε θέλουμε να κοιμηθούμε και πότε να ξυπνήσουμε. Ο χρονότυπος, αυτό που πολύ απλά αποκαλούμε βραδινό ή πρωινό τύπο, δεν είναι απαραίτητα ο ίδιος σε όλες τις ηλικίες και όλες τις φάσεις της ζωής μας. Επηρεάζεται από τα γενετικά χαρακτηριστικά, την ηλικία, το περιβάλλον και τη διάρκεια της ημέρας. Τα περισσότερα μικρά παιδιά έχουν πρώιμο χρονότυπο, δηλαδή λειτουργούν καλύτερα το πρωί. Από την εφηβεία όμως, αυτό αρχίζει να αλλάζει και οι ώρες του ύπνου μετατοπίζονται πολύ αργότερα. Έτσι, το παιδί που άλλοτε ξυπνούσε γεμάτο ενέργεια από τις 8 το πρωί, τώρα δυσκολεύεται να σηκωθεί πριν από τις 11.

Γιατί οι Έφηβοι Κοιμούνται και Ξυπνούν Αργά;

Σύμφωνα με τους ειδικούς, η εφηβεία αποτελεί μια εξελικτική φάση κατά την οποία οι άνθρωποι γίνονται νυχτοπούλια για συγκεκριμένους λόγους. Οι έφηβοι παράγουν μελατονίνη, την ορμόνη που προκαλεί ύπνο, έως και 3 ώρες αργότερα από τα παιδιά και τους ενήλικες, πράγμα που σημαίνει ότι δεν νυστάζουν νωρίς. Σύμφωνα με την Αμερικανική Χημική Εταιρεία, οι έφηβοι που επιτρέπεται να ξυπνήσουν αργότερα έχουν καλύτερες επιδόσεις στο σχολείο και λιγότερα ατυχήματα. Η ακριβής αιτία για την οποία ο εφηβικός εγκέφαλος αποκτά συνήθειες νυχτοπούλιου δεν είναι ακόμη σαφής, αλλά ορισμένοι επιστήμονες πιστεύουν ότι αυτό βοηθά τους εφήβους να ζήσουν μια δική τους ζωή. Το να είναι ξύπνιοι αφού οι ενήλικες πάνε για ύπνο έδινε στους πρωτόγονους εφήβους την ευκαιρία να κυνηγήσουν μόνοι τους, να βρουν συντρόφους και να μάθουν δεξιότητες ζωής χωρίς την παρέμβαση ή τον ανταγωνισμό των γονέων τους. Μόλις ολοκληρωθεί το εφηβικό στάδιο, ο χρονότυπος αλλάζει ξανά. Έτσι, ο ανθρώπινος οργανισμός του ενήλικα έχει αρκετά οφέλη από το πρωινό ξύπνημα και δικαίως οι περισσότερες εταιρείες λειτουργούν τις πρωινές ώρες. Είναι λοιπόν σημαντικό να κατανοήσουμε ότι οι έφηβοι δεν είναι τεμπέληδες, αλλά απλά περνούν μια φυσιολογική φάση ανάπτυξης. Ας τους στηρίξουμε, επιτρέποντάς τους να ακολουθήσουν το φυσικό τους ρυθμό.